Üniversiteden meydana getirilen açıklamada, pandeminin, toplumun ruh sağlığı üstünde belirgin etkisinde bırakır bıraktığı ve son araştırmalara gore, bu yıl bilhassa çalışanlar içinde tükenmişliğin yeni bir salgına dönüştüğü vurgulandı.
Açıklamada görüşlerine yer verilen Demir, stresi denetlemek ve tükenmişliği önlemek için yapılabilecekleri söyledi.
Her şeyin “bir tık” uzakta olduğu bir devrin yaşandığına, yaşam tarzının dijitalleşmesi ile insanların harekete geçmek yerine internetten pek fazlaca işi çaba sarf etmeden halledebildiklerine ve hareketin azalmasıyla içe kapanmanın arttığına işaret eden Demir, bilhassa pandemi sonrası insanların ruh hallerinin kliniğe yansımasına bakıldığında değişimin ‘tükenmişlik’ lehine bulunduğunu gördüklerini kaydetti.
“İş yerlerimiz büyük bir stres deposu adeta.” diyen Demir, küresel çapta yaşanmış olan savaşlar şeklinde çalkantılar, iklim krizinin neticeleri olarak yaşanmış olan sel, dolu şeklinde çeşitli hava vakaları, suni zekanın hayatımızdaki yerinin artması ve insanların gelişen teknolojiye uyum sağlama sınavına doğal olarak tutulmasının, ruh halini etkilediğini belirtti.
Uzman Klinik Psikolog Merve Umay Candaş Demir, Türkiye’de tükenmişliğin en mühim sebepleri içinde ekonominin ilk sırada geldiğini kaydederek, “Sabah uyandığınızda o gün ekonominin iyi mi ilerleyeceği, dünyada olan olaylardan ülkemizin iyi mi etkileneceği, bunun o gün yapacağınız mutfak alışverişinize tesirinin ne olacağına dair stabilite kaybolmuş durumda. Her güne bambaşka maceralarla uyanıyoruz. Bu durumdan bilhassa bayanlar ve emek verme hayatına dahil olan son jenerasyon Z kuşağı fazlaca etkileniyor.” değerlendirmesinde bulunmuş oldu.
Günlük yaşantının içinde mevcud tükenmişliğin, kan damarlarında dolaşan stres hormonu denilen kortizolün artmasına niçin bulunduğunu aktaran Demir, stresin kronik hale gelmesi halinde kalp hastalıkları, KOAH, aşırı kiloluluk, kanser şeklinde fizyolojik; anksiyete, depresyon şeklinde ruhsal hastalıkları tetiklediğinin altını çizdi.
Bugüne dek meydana getirilen psikoloji çalışmalarının “Stres bir döngüdür. Hayatta kalmamız için gereklidir. Sadece iyi yönetilmediğinde hayatımızı tehdit eder hale gelebilir.” görüşünü gösterdiğini kaydeden Demir, stresi denetlemek ve tükenmişliği önlemek için şu tavsiyelerde bulunmuş oldu:
“Sıhhatli bir uyku. Uyumak kendinize iyi bakmak anlama gelir. Uyku esnasında beynimiz öğrendiklerimizi düzenler, gündelik sıkıntıları işlemler ve bizi yeni güne hazırlar. Üstelik gece 21.00-22.00 arası salgılanmaya başlamış olan melatonin bizim rahat uyumamızı sağlar. O halde gece geç saate kadar uyumamak ve sonrasında kaçırdığımız melatonini ağızdan takviye olarak alıp bedenimizi uykuya hazırlamak sağlıksızdır. Kesinlikle biyolojik saatimizde uyumalıyız. Fizyolojik aktivite. Günümüzde her şey bir tık uzağımızda. Maalesef bir çok şey internetten sipariş ediliyor, sosyallik internette yapılıyor, çalışmak ise gene çevrim içi. Sadece bedenimizin hareket etmeye ihtiyacı var. Hareket endorfin, dopamin şeklinde mutluluk ve motivasyona dair hormon salgılanmasını sağlıyor. Otomobil yakıtsız gitmezse bedenimiz de hareket olmadan sıhhatli olması imkansız. Bugün internetten sipariş yerine markete tempolu bir yürüyüş ile gitmeyi deneyin.”
Üretme ile sosyalleşmenin de tükenmişliğe karşı korunmada mühim faktörler bulunduğunu aktaran Demir sözlerini şu şekilde tamamladı:
“Kesinlikle büyük şeyler üretmek değil kastedilen. Kendi zevk alanınıza gore yaptığınız bir yiyecek, çizdiğiniz bir tablo, çektiğiniz bir fotoğraf, okuduğunuz kitap zihniniz için bir yenilik ve üretkenlik kapısı olacaktır. Size neyi üretmenin iyi geleceğini bilmeniz için de meşhur felsefeci Sokrates’in sözünü hatırlatarak anlatmak isterim: ‘Kendini bil.’ Bunun için kendimizi tanımaya çabalamamız gerekmekte. Suni zekanın insanlığın yerini almış olduğu yıllara doğru hızla ilerlerken unutmamamız ve teması asla kesmememiz ihtiyaç duyulan en mühim nokta toplumsal bağlarımızdır. Sizi siz olduğunuz için seven, çıkarsız, samimi, yanlarında rahat hissettiğiniz kişilerle kurduğunuz bağlar, kronik stres için en büyük antibiyotik olacaktır.”
